Açıkladığı düşük enflasyon oranları ile tepkilerin odağından düşmeyen Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) eylül ayı enlasyon rakamları İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine çok yakın geldi. TÜİK’in eylülde enflasyon hesaplama sistemini güncellemesini duyurmasının ardından, gerçeğe daha yakın bir aylık enflasyon açıklamasını değerlendiren ekonomistler, “Emeklinin düşük zam almasına sebep olan şey değişen hesaplama yöntemi miydi” diye sordu.
Prof. Dr. Ercan Uygur, T24’te kaleme aldığı köşe yazısında bu durumu inceledi. Hanehalkı tüketiminin reel gelir içindeki payı yükseldiği için TÜİK’in hesaplama yönteminde değişiklik yapmak zorunda kaldığını belirten Uygur, tüketimde bir köpük oluştuğunu belirtti. “Belli ki ‘özel tüketim deflatörü’nde aşağı doğru bir sapma vardı” diyen Uygur yazısında şu ifadelere yer verdi:
TAM OLARAK DÜZELMEDİ
“Özel tüketim deflatörü, cari fiyatlarla yapılan tüketim harcamasını fiyat etkisinden arındırmak ve böylece reel tüketim harcamasını bulmak için kullanılan fiyat endeksidir. Bu deflatör, TÜİK’in tüketici fiyat endeksine, TÜFE’ye dayanıyor. Deflatörde aşağı doğru sapma varsa, TÜFE diğer fiyatlara göre düşük kalmış demektir.”
“Aslında TÜFE’nin düşük olduğu, haliyle tüketici enflasyonunun da düşük kaldığı çok ifade edildi” cümlesinin yer aldığı yazıda, “Bu konuda mahkemelere de gidildi. Ama sonuç değişmedi. İşte şimdi TÜİK ulusal gelir hesaplarında yaptığı düzeltmelerle, dolaylı yoldan TÜFE’nin hatalı olduğunu, yani düşük kaldığını ifade etmiş oluyor. Şunu da belirtmek gerekir ki, TÜİK’in yaptığı düzeltme, hanehalkı tüketiminde deflatör nedeniyle ortaya çıkan köpüğü hala tümüyle ortadan kaldırmış değildir” denildi.
Geriye doğru düzeltme gerek
TÜİK’in hesaplamada yaptığı değişiklikle gerçeğe daha yakın veriler elde etmeye başlamasıyla geçmişteki verilerin hatalı açıklandığını kabul ettiğini belirten Prof. Dr. Ercan Uygur, “Emeklilerin, ücretlilerin ve genel olarak sabit gelirlilerin ücretleri TÜİK’in TÜFE enflasyonu kıstas alınarak belirlendi. TÜİK’in TÜFE enflasyon değerleri geçmişte düşük hesaplandı ise geriye doğru bir ücret düzeltmesi akla gelmiyor mu? TÜFE’de geriye doğru
bir düzeltme de akla gelmiyor mu” sorularını yöneltti.
