Ozan Bingöl’den Bütçe Açıklamaları

2024 yılı tamamlandı ve 15 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçen yılın bütçe performansları ortaya çıktı. Bu süreçte, bütçe açıkları ve faiz ödemeleri, Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyelerine ulaştı.

Merkezi yönetim bütçe açığı 2 trilyon 106,1 milyar TL olarak kaydedildi. Faiz dışı açık ise 835,7 milyar TL seviyesine ulaştı. Beklenen rakamların altında gerçekleşen bu açık, 2 trilyon 651,9 milyar TL ve faiz dışı açığın ise 1 trilyon 397,9 milyar TL olması bekleniyordu.

Açığın beklentilerin altında kalması olumlu gibi gözükse de asıl önemli olan, bu düzeydeki açığın hangi alanlarda tasarruf edildiğidir.

Vergi Uzmanı Ozan Bingöl

13 Mayıs 2024’te Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni tanıttılar. Birçok tasarruf tedbiri kamuoyuna duyuruldu ancak bu tedbirlerin uygulanıp uygulanmadığı ve hangi harcama kalemlerinde tasarruf yapıldığı oldukça önemlidir. İşte aşağıda verilen veriler bu sorulara cevap verecektir.

Mal ve Hizmet Alımları Tahmininin Üzerinde

Harcamalardaki disiplin çerçevesinde, mal ve hizmet alımlarından %10 kesinti yapılacağı öngörülüyordu. Ancak gerçekleşen verilere bakıldığında, bu ödenek %110’a kadar çıkmış durumda. Bu durum, bütçe disiplininde bir sorun olduğunu ve harcamaların arttığını göstermektedir.

Temsil ve Tanıtma Harcamaları Arttı

Temsil ve tanıtma ödeneklerinde %25 azaltma yapılacağı duyurulmuştu ancak bu harcamalar %29,9 oranında arttı. Geçmiş yıllardaki verilere bakıldığında, her yıl temsil ve tanıtma harcamalarının öngörülerin üzerinde gerçekleştiği görülmektedir.

Taşıt Alımlarında Artış

Yeni araç alımlarının üç yıl durdurulmasının gerekliliği vurgulanmış olsa da birçok kamu kurumunda taşıt alımlarının arttığı görülmektedir.

Deprem Harcamalarında Azalma

Bütçeden ayrılan deprem harcamalarıyla ilgili detaylı bilgilerin paylaşılmaması, bütçe açıklarının azalmasında deprem harcamalarının payının olduğu izlenimini verebilir. Örneğin, sermaye transferlerine ayrılan ödenek başlangıçta 720,8 milyar TL olarak belirlenmiş ancak gerçekleşen tutar bunun altında kalmıştır.

Özetle, mal ve hizmet alımlarında, taşıt alımlarında ve diğer alanlarda gerekli tedbirler alınamamışken, deprem harcamalarında yapılan tasarruf, acil ihtiyaçların karşılanmasını zorlaştırmıştır. Halkın doğru bilgiye erişme hakkı göz ardı edilmemelidir.

Fikri takip önemlidir; harcamaların şeffaf bir şekilde paylaşılması, halkın haklarıdır. Ayrıca, neden AFAD’ın mali tabloları güncellemiyor sorusu da cevap beklemektedir.